استاندارد های مرتبط با تست هیدرواستاندارد کپسول های آتش نشانی ( خاموش کننده ها ) در ایران و سایر کشورها

آزمون دوره ای سیلندرهای گاز( تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی ) با توجه به متریال سیلندرها و یکپارچه بودن یا درزدار بودن مطابق با استانداردهای گوناگون انجام می شود. این آزمون ها و یا تست هیدرواستاتیک مطابق با استاندارهای ذیل صورت می پذیرد :
 
استاندارد NFPA10 فصل هفتم – تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی
استاندارد ملی 6792 - سیلندرهای گاز – سیلندرها و تیوب های بدون درز فولادی و آلیاژ آلومینیومی - بازرسی و آزمون دوره ای ( تست هیدرواستاتیک کپسول های آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 )
استاندارد ملی 18753 - سیلندرهای گاز - سیلندرهای گاز جوشکاری شده از جنس آلیاژ آلومینیوم، فولاد کربنی و فولاد زنگ نزن بازرسی و آزمون دوره ای (تست هیدرواستاتیک )
استاندارد ملی 869 - آتش خاموش کن های پودری و دستی ( تست هیدرواستاتیک کپسول های آتش نشانی پودر و گاز )
استاندارد ملی 14953 - سیلندرهای گاز قابل حمل – بازرسی و آزمون دوره ای سیلندرهای کامپوزیتی گاز ( تست هیدرواستاتیک )
استاندارد ملی 2-9424 - محافظت در برابر آتش-آتش خاموش کن های چرخدار و قابل حمل –  قسمت دوم: بازرسی و مراقبت فنی ( تست هیدرواستاتیک )

در این بخش بطور خلاصه به بررسی یکی از استاندارد های بالا می پردازیم. استاندارد ملی ایران ISIRI-6792- بازرسی و آزمون دوره ای سیلندرهای گاز فولادی بدون درز با حجم آبی 5/0 تا 150 لیتر ( تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 ).
روشهای اجرایی تست هیدرو استاتیک بشرح زیر می باشد:
 
1. شناسایی سیلندر و آماده سازی برای بازرسی و آزمون یا تست هیدرواستاتیک

شناسایی سیلندر و آماده سازی برای بازرسی و آزمون دوره ای ( تست هیدرواستاتیک ) قبل از اقدام به هر گونه عملیات، اطلاعات مربوط به سیلندر، محتویات و مالکیت آن باید مشخص شود.
 
2. تخلیه فشار

تخلیه فشار گاز سیلندر یا کپسول دی اکسید کربن CO2 با استفاده از یک روش مطمئن که در آن کاهش فشار تحت کنترل صورت گیرد میسر می باشد. نکته پراهمیت در این مرحله فراهم آوردن شرایطی خاص برای تخلیه گازهای آتش زا ، سمی و خورنده است. تخلیه گاز محتوی سیلندر  ( کپسول CO2 ) به لحاظ آلودگی محیط زیست نباید در محیط باز صورت گیرد بلکه بایستی در مخازن خاص که برای این منظور پیش بینی شده است ذخیره شوند. برای سیلندرهایی که محتویات آن مشخص نمی باشند و یا نمی توان به روش مطمئن گاز محتوی آنها را تخلیه نمود می بایست تحت شرایط ویژه و با ایجاد شرایط ایمن اقدام به تخلیه گاز گردد.
 
3. بازرسی چشمی خارج سیلندر ( کپسول آتش نشانی )

صدمات آتش ، سوختگی به سبب تماس الکترود جوشکاری با بدنه سیلندر یا کپسول CO2، تغییرات یا اضافات غیر مجاز، تو رفتگی ها، بریدگی ها، برآمدگی ها، ترکها یا لایه لایه شدن ها، خورگی بخصوص در پایه سیلندر، خرابی های دیگر مانند حک علائم غیرمجاز روی سیلندر، ثبات در وضعیت عمودی و ... می باشد.
 
4. بازرسی چشمی داخل سیلندر ( کپسول آتش نشانی CO2 )

 بازرسی داخلی سیلندر از محل نصب شیر با یک وسیله مناسب صورت می پذیرد (مانند لامپ). موارد قابل توجه در این مرحله به شرح زیر می باشد:
 از بین رفتن هر نوع پوشش یا لایه ای که از بازدید داخل سیلندر ممانعت کند، تمیز کردن هر سیلندری که دارای مواد خارجی یا علائم خوردگی بیش از حد تعیین شده است توسط روشهایی مانند ساچمه پاشی ، جت آب ، جت بخار و دیگر روشهای مناسب
 
5. تایید وزن سیلندر ( کپسول آتش نشانی CO2 )

به منظور تعیین تفاوت بین وزن واقعی سیلندر و وزن اولیه حک شده روی شانه سیلندر، باید سیلندر را مورد توزین قرار داد . در صورت کاهش وزنی بیش از 3% سیلندر باید مورد آزمون مکمل قرار گیرد.
برای کاهش وزنی بیش از 5% ، سیلندر ( کپسول آتشنشانی ) از چرخه مصرف خارج می شود. افزایش وزن با توجه به جدول زیر مجاز است در غیر اینصورت از رده خارج خواهد شد:









6. بازرسی رزوه های گلویی سیلندر ( کپسول آتش نشانی )

کامل بودن شکل دنده، تمیزی و عدم وجود براده و دیگر خرابیها (در صورت مشاهده هرگونه خرابی ایجاد شده روی سیلندر یا کپسول آتش نشانی در اثر تعویض حلقه گلویی یا در صورت نصب این حلقه به سیلندر با روش جوشکاری یا لحیم کاری ، سیلندر مورد نظر باید از چرخه مصرف خارج شود ).
 
7. آزمون فشار هیدرواستاتیک یا بررسی التراسونیک ( تست هیدرواستاتیک )

آزمون فشار هیدرواستاتیک یا بررسی التراسونیک: در استاندارد 6792 دو روش برای انجام آزمون تایید گردیده است:

آزمون هیدرواستاتیک یا انبساط حجمی (تست هیدرواستاتیک)
آزمون بررسی با اولتراسونیک
 
قابل ذکر است اگر سیلندر یا کپسول آتش نشانی در یکی از آزمون های ( تست هیدرواستاتیک ) فوق الذکر مردود شود نباید از روش دیگری برای تایید استفاده شود.

آزمون هیدرواستاتیک یا انبساط حجمی:

این آزمون به دو روش ژاکت آبی و بدون ژاکت آبی انجام می پذیرد. فشار آزمون باید از آنچه که روی شانه سیلندر به عنوان فشار پرکردن سیلندر حک شده است بدست آورد (در اکثر سیلندرها یا کپسول های آتش نشانی فشار آزمون هم در روی شانه سیلندر حک گردیده است).
انبساط حجمی دائمی سیلندر یا کپسول آتشنشانی که بعنوان درصدی از انبساط حجمی کلی سیلندر یا کپسول آتشنشانی در فشار آزمون می باشد نباید بیش از 10% باشد . (اگر نسبت انبساط دائمی سیلندر به انبساط حجمی آن از 10 درصد تجاوز نماید آن خاموش کننده از چرخه مصرف خارج می گردد).

آزمون اولتراسونیک بررسی ضخامت سیلندر (کپسول آتشنشانی ) توسط دستگاه AUT:

آزمون التراسونیک سیلندرهای گاز ( کپسول های آتشنشانی دی اکسید کربن CO2 )بر پایه نحوه آزمون التراسونیک لوله ها ، طبق استانداردهای ISO 9305 ، ISO 9746 و ISO 10543 انجام می گردد.
آزمون آلتراسونیک قسمت استوانه سیلندر و ناحیه گذر به شانه ها، ناحیه گذر به کف سیلندر و نواحی بحرانی ته سیلندر باید با استفاده از دستگاه خودکار انجام پذیرد. هر گاه دستگاه قادر به آزمون بخش های غیر استوانه ای نباشد باید یک آزمون دستی تکمیلی انجام گردد.
 سطوح خارجی و داخلی سیلندر که باید آزمون التراسونیک شود برای انجام یک آزمون دقیق و قابل تکرار باید در شرایط مناسبی باشند به ویژه سطح خارجی باید عاری از خوردگی و رنگ غیر چسبنده، آلودگی و چربی باشد.
در ایران جهت آزمون دوره ای یا همان تست هیدرواستاتیک در اکثر شرکت ها از روش هیدرواستاتیک یا انبساط حجمی  استفاده می شود.
 
8. بازرسی شیر و دیگر متعلقات

اگر مقرر گردد که سیلندر ( کپسول آتش نشانی ) مجددا در چرخه مصرف قرارگیرد ، هر شیر باید به جهت تایید عملکرد و عدم نشتی در وضعیت بسته مورد بررسی قرارگیرد. شیرها باید الزامات استاندارد 11689 ملی ایران را پاس کنند.
 
9. عملیات نهایی

خشک کردن و تمیز کاری ، بستن مجدد شیر بر روی سیلندر ( کپسول آتشنشانی ) ، درج تاریخ انجام آزمون بعدی ، نشانه گذاری ، رنگ آمیزی و شناسایی ( لازم بذکر است شات پلاست و رنگ کوره ای باید قبل از آزمون صورت پذیرد) و سوابق شامل عملیات نهایی می باشند که در ذیل به آنها می پردازیم:
 
   - خشک کردن و تمیز کاری : بلافاصله بعد از آزمون تست هیدرواستاتیک به لحاظ عدم وجود آلاینده مورد بازرسی قرار می گیرد و بطور کامل خشک میشود ( دمای خشک کردن نباید از 300 درجه سانتیگراد تجاوز نماید.)
 
   - بستن مجدد شیر باید مطابق با استاندارد ISIRI-14653 صورت گیرد.
 
   - تاریخ آزمون یا تست هیدرواستاتیک (این تاریخ باید بصورت ماه و سال باشد).
 
   - این نشانه گذاری باید با ارتفاعی کمینه 3 میلیمتر و بیشینه 6 میلیمتر داشته و بر روی قسمتی از سیلندر که ضخامت آن بیشتر از بدنه سیلندر است ، انجام گردد .نشانه گذاری سیلندر ( کپسول آتشنشانی ) باید نزدیک علامت بازرسی و آزمون قبلی حک شده و حاوی اطلاعات و شرایط ارائه شده از جمله نشان مرجع بازرسی یا آزمایشگاه مجازی که سیلندر در آن مورد آزمون یا تست هیدرواستاتیک قرارگرفته باشد.
 
   - رنگ آمیزی و شناسایی : در صورت لزوم هر سیلندر ( کپسول آتشنشانی ) باید رنگ آمیزی مجدد گردد. رنگ آمیزی و شناسایی محتویات سیلندر باید مطابق با استانداردهای ملی ایران به شماره های 304(شناسایی سیلندر گازهای طبی) و 712(استاندارد رنگ سیلندرهای گاز) انجام گردد.
 
   - در ثبت سوابق باید موارد ذیل ذکر گردد:
 
مالک
شماره سریال سیلندر یا خاموش کننده
تاریخ آزمون قبلی
سازنده
مشخصات ساخت
ظرفیت آبی ( حجم )
وزن سیلندر یا کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 در هنگام آزمون
فشار آزمون یا تست هیدرواستاتیک
تاریخ بازرسی و آزمون یا تست هیدرواستاتیک
نتایج بازرسی و آزمون یا تست هیدرواستاتیک
بازرسی های انجام شده
جزییات هر تعمیر یا تغییر ایجاد شده در سیلندر یا خاموش کننده
 
مردود نمودن و انهدام سیلندرهای غیرقابل استفاده:
 
سیلندر مردود شده نباید تحت هیچ شرایطی مجددا به چرخه مصرف بازگردد و باید در مرکز آزمون به یکی از روشهای زیر منهدم گردد:
 
پرس کردن سیلندر  ( کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 ) به وسیله ابزار مکانیکی
ایجاد یک سوراخ با شکل غیر مشخص و بی قاعده بر روی شانه سیلندر ( کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 )
سوراخ کردن بدنه سیلندر ( کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 )  در سه نقطه
برش نامنظم گلویی سیلندر ( کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن CO2 )
 و سایر روشهای مورد تایید .

تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی و چگونگی انجام تست هیدرواستاتیک؟
بازه های زمانی انجام تست هیدرواستاتیک در ایران و سایر کشورها چگونه است؟
در چه صورتی باید کپسول های آتش نشانی جایگزین شوند؟
آیا هزینه انجام تست هیدرواستاتیک و شارژ مجدد خاموش کننده ها صرفه اقتصادی دارد راه کار جایگزین چیست؟
استاندارد های مرتبط با کپسول های آتش نشانی ( خاموش کننده ها ) در ایران و سایر کشورها کدام اند؟​​​​​​​